Dit is de vertaling van het Engelstalige artikel “The Legacy of The Prince” door Dexter B. Wakefield, verschenen in het Tomorrow’s World magazine van juni 2023.
Het jaar 2023 markeert de 510e verjaardag van een beroemde boekje geschreven door een Europese edelman genaamd Niccolò Machiavelli. Dat boek, The Prince [Oorspr. Italiaanse titel: ‘Il Principe’; Ned. vert. ‘De vorst’ of ‘De heerser’, NL red.], is een van de meest beroemde en invloedrijke boeken over politiek ooit geschreven. Het heeft zelfs de naam 'machiavellistisch' gegeven aan de praktijken die het bepleit ̶ van intriges en bedrog voor het verwerven en behouden van macht.
Machiavelli leefde van 1469 tot 1527 tijdens een turbulente tijd in de Italiaanse geschiedenis. Italië was verdeeld en haar grote adellijke families waren verwikkeld in een ingewikkelde strijd om controle, tegen elkaar en tegen buitenlandse mogendheden. In Florence kon het in of uit de gratie zijn bij bijvoorbeeld de Medici-familie of een bepaalde paus een hoge functie of gevangenisstraf betekenen. Machiavelli heeft beide meegemaakt. Deze krachten smeedden het wereldbeeld van deze diplomaat, bestuurder en politiek filosoof.
Tegenwoordig kan een slechte carrièrebeslissing iemand dwingen tot verandering van baan ; in Machiavelli's Florence kon dit leiden tot gevangenisstraf of de dood. Deze vijandige omgeving wordt weerspiegeld in de visie die Machiavelli in The Prince formuleerde: dat een heerser zich niet moet laten leiden door een morele code, maar door de pragmatische stappen die nodig zijn om macht te verwerven en te behouden. Machiavelli adviseert de opkomende en ambitieuze heerser dat de dictaten van de macht de belangrijkste overweging zijn voor alle beleidsmaatregelen en acties. Volgens Britannica.com kan “Machiavelli beschouwd worden als de grondlegger van de moderne politicologie, een discipline die gebaseerd is op de werkelijke toestand van de wereld in tegenstelling tot hoe de wereld zou kunnen zijn…. De amorele interpretatie houdt vast aan Machiavelli's veelvuldige toevlucht tot 'noodzaak' om acties te verontschuldigen die anders als immoreel zouden kunnen worden veroordeeld' (“Niccolò Machiavelli”, januari 2023).
De machiavellistische persoonlijkheid
In The Prince adviseert Machiavelli heersers dat het effectiever is om arrogantie te tonen dan nederigheid in de omgang met anderen, dat machtige mensen zich vrij moeten voelen om te bedriegen en te misleiden wanneer het hun uitkomt, dat het beter is gevreesd te worden dan geliefd, en dat om populair te zijn en zeker van de macht, een prins niet deugdzaam hoeft te zijn, maar dat moet lijken. Zijn er tegenwoordig mensen die echt leven zoals Machiavelli voorstelde?
In 1970 publiceerden de psychologen Richard Christie en Florence Geis Studies in Machiavellianism, waarin ze een ander persoonlijkheidstype identificeerden dat gekenmerkt wordt door manipulatie in relaties en cynisme over de menselijke natuur. Ze namen een test af met uitspraken als: “Vertel nooit iemand de echte reden waarom u iets gedaan hebt, tenzij het nuttig is om dat te doen.... De beste manier om met mensen om te gaan is hun te vertellen wat ze willen horen.... Iedereen die iemand anders volledig vertrouwt vraagt om moeilijkheden.”
Respondenten die het met dergelijke uitspraken eens waren werden 'High Machs' genoemd en bleken vaak een 'machiavellistische' persoonlijkheid te hebben. Anderzijds was iemand die als machiavellist laag scoorde geneigd het eens te zijn met uitspraken als: “Het is nooit juist om tegen anderen te liegen.... De meeste mensen zijn in wezen goed en vriendelijk.... Men zou alleen actie moeten ondernemen als het 'moreel juist Is.”
Als commentaar op het onderzoek schreef psycholoog Harriet Braiker: 'High Machs beïnvloeden of manipuleren anderen op voorspelbare manieren, waarbij ze tactieken gebruiken die uitbuitend, egoïstisch en bijna altijd bedrieglijk zijn. High Machs hebben de neiging om een onderscheiden type te vormen. Ze zijn vaak charmant, zelfverzekerd en welbespraakt; maar ze zijn ook arrogant, berekenend en cynisch, geneigd tot manipulatie en uitbuiting' (Who’s Pulling Your Strings?, 2004).
De echte vorst van onze huidige wereld
Net als in de tijd van Machiavelli verlangen de aspirant-leiders van vandaag diep naar de persoonlijke bevestiging van macht en velen zullen vrijwel alle maatregelen nemen om dit te bereiken. De apostel Jakobus legde uit waarom: "Vanwaar al die strijd en al die conflicten in uw midden? Vloeien ze hier niet uit voort: uit uw hartstochten, die in alle delen van uw lichaam strijd voeren? U verlangt naar iets en krijgt het niet. U benijdt anderen en beijvert u om dingen te bemachtigen en kunt ze niet krijgen. U maakt ruzie en voert strijd ..." (Jakobus 4:1-2). Het gaat allemaal om twee heel verschillende manieren van leven. Gods aard en karakter is liefde en uitgaande zorg voor anderen ̶ de weg van geven. Maar de weg van de politiek van deze wereld is nemen ̶ zelfgericht ̶ in gehoorzaamheid aan een heel andere heerser.
Jezus Christus identificeerde de ware vorst van deze huidige wereld toen Hij tegen zijn discipelen zei: "… de vorst van deze wereld komt en heeft geen macht over Mij" en is "… veroordeeld…" en zal "…buitengeworpen worden" (Johannes 14:30; 16:11; 12:31). Deze vorst heeft een (konink)rijk in deze wereld (Mattheüs 12:26) en is de werkelijke "… god van deze eeuw …" (2 Korinthe 4:4).
Naar wie verwees Jezus als de huidige heerser van de wereld van vandaag? De Bijbel openbaart dat deze wereld een geestelijke heerser heeft die alle ambities en eigengereidheid van de ambitieuze leiders van vandaag belichaamt. Let op de aard die deze voormalige aartsengel laat zien: "… Ik zal opstijgen naar de hemel; tot boven Gods sterren zal ik mijn troon verheffen, ik zal zetelen op de berg van de ontmoeting aan de noordzijde. Ik zal opstijgen boven de wolkenhoogten, ik zal mij gelijkstellen met de Allerhoogste" (Jesaja 14:13-14).
Dit spirituele wezen werd ooit Lucifer genoemd ̶ de 'lichtbrenger' ̶ maar in zijn opzettelijke rebellie tegen God de Almachtige werd hij Satan, wat de 'tegenstander' betekent. God geeft de bestemming van dit kwaadaardige wezen aan: de poel van vuur, van waaruit hij nooit meer iemand of iets zal beïnvloeden (Openbaring 20:10).
Er is een andere vorst in aantocht
In tegenstelling tot deze boosaardige "… aanvoerder [of: vorst] van de macht in de lucht" (Efeze 2:2), zegt de Schrift ons dat er spoedig een andere Vorst naar de aarde zal komen ̶ de ‘Vredevorst’. Jezus Christus onderwees een weg die heel anders is dan die van Machiavelli. In het Nieuwe Testament vinden we dat een van de grootste deugden die mensen zouden moeten zoeken vrede is. Vrede wordt vermeld als een van de vruchten van Gods heilige Geest (Galaten 5:22).
De Schrift laat zien dat Christus zal terugkeren als de leider van een machtig leger, maar dat Hij Zijn macht zal gebruiken om een vreedzaam koninkrijk te stichten en te besturen. God zei door de profeet Jesaja dat "de aarde vol [zal] zijn van de kennis van de HEERE, zoals het water de bodem van de zee bedekt" (Jesaja 11:9). De regering van Christus zal de hele aarde vullen en haar huidige, profane regeringen vervangen.
Het waren Satans regering en koninkrijken die Jezus zag toen de duivel aanbood: "… Ik zal U al deze macht en de heerlijkheid van deze koninkrijken geven, want die is aan mij overgegeven …" (Lukas 4:6). Deze wereld en haar macht en regering waren inderdaad aan Satan om door te geven, en velen hebben hun deel genomen van deze verleidelijke overeenkomst. Jezus verwierp Satans aanbod en blies hem in feite weg met de adem van Zijn lippen toen Hij zei: "… Ga weg van Mij, satan, want er staat geschreven: U zult de Heere, uw God, aanbidden en Hem alleen dienen" (Lukas 4:8). Degenen die zich tegenwoordig voordoen als volgelingen van Machiavelli, accepteren in wezen een aanbod van de verkeerde vorst!
The Prince heeft het politieke denken gedurende meer dan 500 jaar diepgaand beïnvloed ̶ en doet dat nog steeds. Helaas begrijpen de politici van vandaag niet dat de principes die Machiavelli formuleerde de corrupte geest van een systeem vertegenwoordigen dat binnenkort ten einde zal komen. Gelukkig kunnen ware Christenen uit dat systeem afgezonderd worden, en Gods Kerk streeft ernaar Zijn wijze van regeren in praktijk te brengen, vrij van het cynisme en de manipulatie die Machiavelli adviseerde.
Ware christenen kijken in plaats daarvan naar een heel andere Vorst ̶ de Vredevorst ̶ als Degene van wie hun waarden komen, en die spoedig zal terugkeren om een regering te leiden die heel, heel anders is dan die die Machiavelli beschreef.