Dit artikel is de vertaling van het Engelstalige artikel: “The ‘Global South’ vs. the Liberal West” (Turning Points in World History) door William Williams, verschenen in het Tomorrow’s World magazine van mei-juni 2019.

Velen zijn bekend met de enorme impact van traditioneel-christelijke evangelisatie in het verspreiden van de Bijbel en joods-christelijke waarden over de hele wereld. Dergelijke inspanningen hebben meer dan vier eeuwen invloed gehad op zich ontwikkelende beschavingen. Veel zendelingen en andere religieuze werkers zijn zelfs gestorven terwijl ze hun boodschap brachten naar niet-westerse samenlevingen. De hedendaagse evangelisten en missionarissen uit ontwikkelingslanden echter berispen nu de westerse ‘moederlanden’ en uiten hun teleurstelling met betrekking tot deze landen die steeds verder van de Bijbel afdrijven. Wat heeft dit dramatische keerpunt in de geschiedenis veroorzaakt en hoe past dit in de Bijbelse profetieën?

WANNEER ‘CHRISTELIJKE’ NATIES EENMAAL DE BIJBEL VERWERPEN

In The New Faces of Christianity schreef wetenschapper Philip Jenkins over een groeiend gevoel van confrontatie dat christenen overal ter wereld zou moeten verontrusten:

De afgelopen jaren zijn [Anglicaanse bijeenkomsten] evenementen vol gekijf geweest. Bij één gelegenheid namen twee bisschoppen deel aan een Bijbelstudie, één was een Afrikaanse Anglicaan, de ander een Episcopaal uit de Verenigde Staten. Naarmate de uren verstreken, verhitten de gemoederen toen de Afrikaan zijn vertrouwen uitsprak in de duidelijke woorden van de Schrift, terwijl de Amerikaan de noodzaak benadrukte om de Bijbel te interpreteren in het licht van de moderne wetenschap en hedendaagse gebruiken. Uiteindelijk vroeg de Afrikaanse bisschop geïrriteerd: “Als u de Bijbel niet gelooft, waarom hebt hem dan om te beginnen naar ons toegebracht?” (p. 1, nadruk toegevoegd).

Deze breuk is niet verrassend.

Volgens een rapport van Gallup van 15 mei 2017 gelooft slechts 24 procent van de Amerikanen dat de Bijbel het letterlijke woord van God is, hoewel 47 procent gelooft dat het geïnspireerd is maar “niet letterlijk genomen moet worden” (Lydia Saad, “Record Few Americans Believe Bible Is Literal Word of God”). Dit weerspiegelt een afnemend geloof dat de Bijbel “heilige literatuur is, toereikend is als leidraad voor zinvol leven en betrouwbaar en nauwkeurig is” – in het bijzonder onder jongere generaties (Barna Group, “The Bible in America: 6-Year Trends”, Barna.com,15 juni 2016). Statistieken van andere westerse landen vertonen gelijkaardige opvattingen, zelfs onder de geestelijkheid:

“Slechts 29% van de religieus toegewijde mensen in Canada zien evangelisatie als iets positiefs.... Onder geestelijken in kerken die inkrimpen in Zuid Ontario waren allen (100%) het niet eens met deze stelling: “De Bijbel is werkelijk het woord van God en moet letterlijk worden genomen.” Van dezelfde groep geestelijken was meer dan 50% het erover eens dat: “De Bijbel het product is van menselijk denken over God, dus sommige van zijn leringen zijn verkeerd of misleid” (Wyatt Graham, “Ten Things You Should Know about Religion in Canada”, TheGospelCoalition.org, 6 juni 2018).

Elders heeft Jenkins het niveau van religieus geloof in Europese landen beschreven als opmerkelijk laag.

Het westen bracht een cultuur voort die ooit moedig verklaarde: “De Bijbel, de hele Bijbel, en niets dan de Bijbel is de religie van protestanten.” Komen vier eeuwen van evangelisatie terug om de in toenemende mate liberale theologie van het Westen aan te klagen?

Decennialang is er verdeeldheid gegroeid tussen de liberale westerse morele leringen en de overtuigingen van ‘het mondiale Zuiden’ – de belijdende christenen in Afrika, Zuid-Amerika en Azië – en de effecten ervan zijn tegenwoordig zichtbaar.


DE ‘PROGRESSIEVE’ MORAAL AFWIJZEN

De United Methodist Church heeft onlangs de invloed van nieuwbekeerde landen gevoeld toen het controversiële ‘Eén Kerk Plan’ eerder dit jaar werd afgewezen. Dr. Jerry P. Kulah, een prominente Liberiaanse predikant, berispte de radicale veranderingen bij de Algemene Conferentie van de United Methodist Church:

[En] alstublieft, luister naar mij wanneer ik zo vriendelijk mogelijk zeg: wij Afrikanen zijn geen kinderen die westerse verlichting nodig hebben als het gaat om de seksuele ethiek van de kerk. We hoeven geen progressieve Amerikaanse bisschop te horen die ons vertelt over de noodzaak dat wij ‘volwassen worden’... We staan aan de kant van de mondiale kerk, niet aan de kant van een cultureel liberale kerkelite in de V.S. (Jonathon Van Maren, “How faith-filled Africans saved the United Methodist Church from accepting gay ‘marriage’”, LifeSiteNews.com, 1 maart 2019, nadruk toegevoegd).

Kulah’s vurige – hoewel meelevende – toespraak tegen recente trends in de Methodistenkerk weerspiegelt de gevoelens van velen in het ‘mondiale zuiden’. Toen een prominente Anglicaanse bisschop verklaarde: “Gewoon te zeggen dat het in strijd is met de traditie en de leer van de kerk en de Bijbel maakt het niet noodzakelijk verkeerd.” Het antwoord was veelzeggend:

Zo’n liberale interpretatie schokte veel kerkleiders in het mondiale zuiden, die een strikte gehoorzaamheid aan het Bijbelse gezag opnieuw bevestigde. Volgens de Nigeriaanse aartsbisschop Peter Akinola, de meest openlijke criticus van de noordelijke liberalen: “Ik heb de Bijbel niet geschreven. Hij maakt deel uit van ons christelijk erfgoed. Hij vertelt ons wat we moeten doen. Als het woord van God zegt dat homoseksualiteit een gruwel is, dan is dat zo” (Jenkins, p.3).

Dit zijn niet de stemmen van slechts een klein aantal. Het overwegend fundamentalistische ‘mondiale zuiden’ is uitgestrekt, maar de westerse culturele vooringenomenheid kijkt er vaak overheen. In 2015 waren Latijns-Amerika en Afrika goed voor meer dan een miljard belijdende christenen, met nog eens 350 miljoen in Azië – en die aantallen stijgen nog (Wes Granberg-Michaelson, “Think Christianity is dying? No, Christianity is shifting dramatically”, The Washington Post, 20 mei 2015).

Als westerlingen geloven dat hun landen nog steeds de meerderheid van het belijdende christendom vertegenwoordigen – of de norm ervoor bepalen – vergissen zij zich enorm.

ZAL ER EEN ECHTE ‘WEDEROPLEVING’ KOMEN?

Dit zou ons moeten herinneren aan Jezus’ berisping van het ongelovige volk van Zijn tijd (Mattheüs 11:20-24). Toen religieuze leiders sceptisch waren over Zijn boodschap zei Hij: “De mannen van Ninevé zullen opstaan in het oordeel samen met dit geslacht en zullen het veroordelen... De koningin van het Zuiden zal opstaan in het oordeel samen met dit geslacht en het veroordelen…” (Mattheüs 12:41-42). Christus sprak op een dag over heidenen die het ongeloof van Israëlieten die de waarheid hadden verworpen, veroordeelden!

Wat we vandaag zien, is de culturele reactie van het mondiale zuiden tegen de on-Bijbelse moraal en theologie van het westen.

Oude profetieën evenwel hebben dergelijke gebeurtenissen voorspeld. Mozes waarschuwde de Israëlieten: “Want ik weet dat u na mijn dood zeker op verderfelijke wijze zult handelen, en van de weg die ik u geboden heb, zult afwijken. Dan zal dit kwaad u in later tijd [ lett.: ‘aan het einde van de dagen’] overkomen, wanneer u doet wat slecht is in de ogen van de HEERE…” (Deuteronomium 31:29). De profeet Jeremia waarschuwde de Israëlitische religieuze leiders: “… zij die de wet hanteerden, kenden Mij niet…” en “… de Israëlieten... hebben hun weg krom gemaakt; zij hebben de HEERE, hun God, vergeten” (Jeremia 2:8; 3:21). God waarschuwde door de profeet Hosea: “Ik schrijf hem [Israël] de voortreffelijkheden van Mijn wet voor, maar die zijn geacht als wat vreemds” met als gevolg: “… Ik zal hem zijn wegen vergelden en hem voor zijn daden doen boeten... want zij hebben nagelaten de HEERE te vereren” (Hosea 8:12, SV; 4:9-10).

Een groot deel van de mensheid heeft geprofiteerd van de joods-christelijke waarden die door westerse evangelisatie zijn verspreid. Nu zullen echter de naties die God gebruikte om dergelijke kennis wereldwijd te verspreiden, zelf de ernstige consequenties gaan ervaren van het verachten van Gods woord. De afwijzing van de westerse liberale theologie door een ‘mondiaal zuiden’ dat vastbesloten is de fundamentele waarheden van de Bijbel te volgen, markeert een belangrijk keerpunt in de geschiedenis.

Toch is het positieve nieuws dat Jezus Christus spoedig zal terugkeren om de ware goddelijke verering te herstellen – voor het westen, het ‘mondiale zuiden’ en de rest van de mensheid. Bid dat Zijn Koninkrijk zal komen!