Dit is de vertaling van het Engelstalige artikel “Manna From The Skies” door Simon R.D. Roberts, verschenen in het Tomorrow’s World magazine van maart-april 2025.
Toen de Tweede Wereldoorlog in april 1945 ten einde liep in Europa, werden burgers in het westen van Nederland, dat nog steeds onder Duitse bezetting was, geconfronteerd met een dreigende humanitaire crisis. Toen de voedselvoorraden uitgeput raakten en het risico van een massale hongerdood dreigde, starten geallieerde bommenwerpers een operatie om voedsel uit de lucht te laten vallen en zo miljoenen te redden van een langzame dood. Deze operatie, ‘Manna’ genoemd naar de wonderbaarlijke voeding van de Israëlieten beschreven in het Bijbelse boek Exodus, voorzag het veerkrachtige Nederlandse volk van noodzakelijk fysiek voedsel. Een opmerkelijke gebeurtenis in die tijd, maar wat kan Operatie Manna ons vandaag de dag leren?
HET EINDE VAN ‘DE HONGERWINTER’
In mei 1940 viel het Duitse leger Nederland binnen en gedurende de rest van de oorlog was het land bezet door de nazi’s. De Nederlanders raakten eraan gewend dat de Royal Air Force (RAF) en andere geallieerde bommenwerpers hoog overvlogen, op weg naar doelen in Duitsland, terwijl hun eigen overleving steeds moeilijker werd.
Nadat de geallieerden bij de invasie op D-Day in juni 1944 voet aan de grond hadden gekregen in Frankrijk, probeerden Duitse troepen in Nederland de opmars van de geallieerden te blokkeren door opzettelijk meer dan 2.000 vierkante kilometer land in het westen van Nederland onder water te zetten. Het onder water zetten van dit gebied, waar zich grote steden en kanalen bevonden, verstoorde in ernstige mate het transport en maakte de voedseltekorten nog groter voor de 4,5 miljoen mensen die in de regio woonden.
De situatie verslechterde in de winter van 1944 nadat Duitse troepen een embargo instelden op voedseltransporten en de brandstofvoorraden ernstig beperkten. Door de strenge winter bevroren kanalen en rivieren, waardoor transport nog moeilijker werd. Tijdens deze periode, die bekend staat als de Hongerwinter, stierven naar schatting 20.000 burgers – vooral ouderen – door kou, ondervoeding en bijbehorende ziekten. Honderdduizenden anderen leden aan langdurige gevolgen voor de gezondheid. Sommige Nederlandse burgers namen hun toevlucht tot het eten van gras, tulpenbollen, suikerbieten en zelfs huisdieren om te overleven.
Toen het einde van de oorlog in Europa naderde, werden de omstandigheden in West-Nederland steeds nijpender, en prins Bernhard en de verbannen Nederlandse regering deden een beroep op de geallieerde leiders Winston Churchill en Franklin D. Roosevelt voor hulp. Ondanks Duits verzet begonnen de geallieerden zich voor te bereiden op een humanitaire missie. Het vervoer van voorraden over zee werd bemoeilijkt door mijnen in de vaarroutes en schade aan de havens, dus in plaats daarvan besloten de geallieerden voedselvoorraden vanuit de lucht te droppen.
Op 17 april 1945 werd RAF Commodore Andrew Geddes naar het hoofdkwartier van generaal Dwight D. Eisenhower geroepen, waar hij de opdracht kreeg om een voedselluchtbrug te organiseren met de gecombineerde middelen van het RAF Bommenwerper Commando en de V.S. Achtste luchtmacht. Er was echter een logistieke uitdaging: er waren geen parachutes beschikbaar voor de droppings. De vliegtuigbemanningen – waaronder ook Australische, Canadese, Nieuw-Zeelandse en Poolse piloten – hadden ervaring met het droppen van geschut vanaf 6.000 meter, maar voor deze missie moesten ze op lage hoogte vliegen, soms maar 120 meter, om er zeker van te zijn dat het voedsel de grond veilig zou bereiken.
Met de hulp van Nederlandse ambtenaren werden speciale dropzones en vluchtcorridors vastgesteld en op 29 april 1945 begon Operatie Manna. Op die dag dropten RAF Lancaster en Mosquito bommenwerpers 535 ton voedsel. De volgende dag werd de operatie opgeschaald naar 1.021 ton voedsel gedropt op vijf locaties. Tussen 29 april en 8 mei dropten de RAF, en daarna de Amerikaanse B-17 Flying Fortress bommenwerpers die Operatie Chowhound uitvoerden, meer dan 10.000 ton voedselvoorraden.
De voorraden bestonden uit basisvoedingsmiddelen zoals meel, eipoeder en conserven. Op de grond werden ze verspreid met schuiten en karren, met de hulp van Nederlandse burgers en onder toezicht van Duitse soldaten. Het succes van de missie bleek uit de reacties van de Nederlandse burgers, van wie velen met vlaggen en lakens zwaaiden langs de dropzones om hun dankbaarheid te tonen.
Op 5 mei 1945 capituleerden de Duitse troepen in Nederland. De luchtdroppings stopten kort daarna en vanaf toen kon het voedsel per vrachtwagen worden bezorgd.
HET WARE BROOD UIT DE HEMEL
De naam ‘Operatie Manna’ was niet willekeurig gekozen. Het was een verwijzing naar het Bijbelse verslag over de wonderbaarlijke voeding van de Israëlieten tijdens hun 40 jaar durende zwerftocht in de woestijn. In het boek Exodus wordt ons verteld dat God de Israëlieten ‘manna’ gaf, dat volgens hen smaakte naar wafels met honing.
God zei tegen Mozes: “… Ik zal voor u brood uit de hemel laten regenen” (Exodus 16:4). Het manna was een essentiële voedselverstrekking waarmee de Israëlieten werden onderhouden toen ze door de woestijn van het Sinaï-schiereiland trokken, zodat ze konden overleven in een anders onherbergzame omgeving.
In het Nieuwe Testament herinnerde Jezus Christus aan dit wonder toen Hij naar Zichzelf verwees als het ‘Brood des levens’. In het evangelie van Johannes gebruikte Jezus, nadat Hij op bovennatuurlijke wijze een menigte van duizenden mensen had gevoed, Zijn wonder als een gelegenheid om te onderwijzen over een diepere, geestelijke voeding, waarbij Hij Zijn eeuwige gaven vergeleek met de tijdelijke aard van fysiek voedsel.
Jezus zei tegen de menigte: “Werk niet om het voedsel dat vergaat, maar om het voedsel dat blijft tot in het eeuwige leven, dat de Zoon des mensen u geven zal…” (Johannes 6:27). Daarna zei Hij: “… Ik ben het Brood des levens; wie tot Mij komt, zal beslist geen honger hebben…” (Johannes 6:35). Jezus legde uit dat, net zoals de Israëlieten manna aten in de woestijn en overleefden, zij die deel hebben aan Hem – door in Zijn woorden te geloven en Zijn leringen te volgen – het geschenk van eeuwig leven zullen ontvangen.
Christus verklaarde: “Ik ben het levende brood, dat uit de hemel neergedaald is; als iemand van dit brood eet, zal hij leven in eeuwigheid…” (Johannes 6:51). Zijn uitspraak verbindt Hem met het manna in de woestijn, maar met een nog grotere belofte, namelijk dat het ‘eten’ van Christus – het “brood dat uit de hemel neergedaald is” – eeuwig leven geeft (Johannes 6:57-58).
Jezus leert ons dat het zich voeden met het brood des levens als geestelijke levensonderhoud net zo essentieel is als fysieke voeding. Net zoals de Israëlieten op het manna moesten vertrouwen om fysiek te overleven, zijn christenen geroepen om Christus te ‘eten’, door hun gedachten met Zijn woorden te vullen (Psalm 119:1-15) en een diepe, voortdurende relatie met Hem te zoeken (Jeremia 29:13).
Nu we de tachtigste verjaardag van Operatie Manna naderen, hebben we de gelegenheid om na te denken over de diepere geestelijke lessen die in dit verhaal besloten liggen. Net zoals het Nederlandse volk gered werd door het ‘manna’ dat uit de hemel viel, worden wij eraan herinnerd dat onze ware voeding van de God van de Hemel moet komen. Het ‘brood des levens’ dat Jezus aanbiedt, dat meer biedt dan tijdelijke verlichting, is de bron van eeuwig leven. En op elk Pascha gedenken ware christenen het offer dat Christus gebracht heeft om Zijn volk toegang te geven tot dat brood des levens. Dus moeten we onszelf afvragen: Voeden wij ons met het ‘brood’ dat werkelijk voldoening geeft? Geven we voorrang aan onze relatie met God, die ons het geschenk van eeuwig leven aanbiedt?
Het verhaal van Operatie Manna dient als een krachtig symbool van hoop. Net zoals de Israëlieten vertrouwden op het manna in de woestijn, moeten ook wij vertrouwen op het ware brood uit de hemel voor geestelijke voeding. Het ware Evangelie dat Christus bijna 2.000 jaar geleden predikte, heeft werkelijk betekenis voor uw leven, maar u moet het wel opzoeken en u ermee voeden. Om te ontdekken hoe dat Evangelie uw leven van vandaag kan veranderen, kunt u nu ons gratis boekje Gelooft u het ware Evangelie? aanvragen of het online lezen op wereldvanmorgen.nl.