Dit is de vertaling van het Engelstalige artikel “Your Bible Is a Diet Book, Too!” door Douglas S. Winnail, verschenen in het Tomorrow’s World magazine van september 2022.

De Bijbel is geen leerboek over voeding of lichamelijke gezondheid. Maar als we zien hoe waardevol de Bijbelse instructies zijn op zoveel andere gebieden van het menselijk leven, is het niet verrassend dat de bijbel een belangrijke leidraad is voor hoe we het beste een goede lichamelijke gezondheid kunnen verkrijgen en in stand houden.

Uw Bijbel geeft ons inderdaad een verscheidenheid aan belangrijke instructies aangaande het opbouwen en behouden van onze gezondheid. Maar is lichamelijke gezondheid een doel op zich, of is deze voornamelijk een middel tot een groter doel?

Een actuele diagnose

Eeuwenlang heeft de westerse beschaving een goede gezondheid gewaardeerd als een middel tot een doel: om te overleven, de kost te verdienen, een gezin te stichten of een nobele doelstelling te bereiken. In meer recenter jaren is de zoektocht naar gezondheid echter een doel op zich geworden  ̶  een zoektocht naar het ideale dieet of de ultieme lichaamsbeweging en het creëren van het 'perfecte' lichaam. Voor velen tegenwoordig zijn gezondheid en lichaam moderne goden geworden.

In het streven naar lichamelijke perfectie, zoeken miljoenen mensen eindeloos naar de nieuwste gezondheidsgeheimen. Mensen geven enorme hoeveelheden geld uit aan injecties, recepten en procedures, maar toch neemt het percentage van zwaarlijvigheid in de Verenigde Staten jaar na jaar toe, waar meer dan 70 procent van de volwassenen wordt geclassificeerd als hebbende overgewicht, of zijnde zwaarlijvig of ernstig zwaarlijvig. Dat is een schokkende stijging ten opzichte van nog maar tien jaar geleden, toen 'slechts' 60 procent in die categorieën viel. Gewicht is niet alleen een probleem op zich; het draagt bij tot het lijden van miljoenen die te maken hebben met hartaandoeningen, kanker, beroertes, diabetes en andere kwalen. En het verhaal is vergelijkbaar in andere ontwikkelde landen.

Voor velen is de moderne, allesoverheersende zoektocht naar gezondheid een dure en nooit eindigend op zoek zijn naar een 'heilige graal' die vaak niet de gezondheid en gemoedsrust oplevert die de meeste mensen verlangen. Waarom?

Ontbreekt er een dimensie in ons leven van vandaag met betrekking tot onze zoektocht naar gezondheid? De meeste mensen die in de moderne westerse landen leven, hebben een verwrongen beeld van gezondheid omdat ze het anker, het kompas, verloren zijn dat bedoeld was om ons evenwicht te geven in onze benadering van gezondheid. We merken dat we van het ene uiterste naar het andere gedreven worden  ̶  van medicijnen tot kruiden, van operatieve ingrepen tot 'het masseren van energiestromen'  ̶  maar we kijken zelden naar de meest bewezen bron van waarheid in ons leven: de Bijbel.

In de Heilige Schrift geeft God fundamentele principes die ons kunnen helpen persoonlijke keuzes te maken op manieren die gezondheid bevorderen en ziekte voorkomen. De Bijbel is meer dan een lijst met ‘wat wel en niet te doen' met betrekking tot gezondheid. Uit de Schrift leren we dat we naar het evenbeeld van God gemaakt zijn (Genesis 1:26). Toch is ons lichaam niet gemaakt om eeuwig mee te gaan (Psalm 39:6; Jakobus 4:14; Hebreeën 9:27). Onze ultieme uitdaging is om te leren denken als God, een karakter te ontwikkelen als het Zijne (Filippenzen 2:5) en liefde voor anderen te tonen (Johannes 15:17). Dit leven is bedoeld als oefenterrein voor een geweldige toekomst (1 Korinthe 9:24-27). Als we Gods instructies leren volgen, zullen we een beloning ontvangen die inhoudt dat we met Jezus Christus zullen regeren wanneer Hij terugkeert om het Koninkrijk van God op deze aarde te vestigen (Openbaring 5:10). Dat is het Evangelie dat Christus bracht: het goede nieuws van het Koninkrijk van God (Markus 1:14-15).

Instructie voor het vlees

Waarschijnlijk gaan de bekendste en minst begrepen Bijbelse gezondheidsinstructies over rein en onrein vlees (Leviticus 11; Deuteronomium 14). Mensen noemen dit vaak 'joodse' voedselwetten omdat velen die het jodendom praktiseren deze nog steeds naleven  ̶  maar moslims en anderen houden zich ook aan soortgelijke voedselbeperkingen. Maar zelfs voor degenen die het verkeerde idee hebben dat Jezus de voedselwetten ‘afschafte’, is de gezondheidswaarde van die wetten gemakkelijk in te zien. Veel van de dieren die de Bijbel 'onrein' noemt, zijn aaseters (bijv. slakken, krabben, kreeften en meeuwen); hun ecologische rol is het verslinden van dode planten of dieren. Andere onreine dieren zijn filtervoeders (bijv. mosselen en oesters); hun ecologische rol is het zuiveren van water in meren, stromen en riviermondingen. Andere onreine dieren zijn roofdieren (bijv. leeuwen, slangen en krokodillen); hun rol is het beheren van de omvang en gezondheid van andere dierenpopulaties.

Bovendien dragen veel onreine dieren parasieten die bij mensen ernstige ziekten veroorzaken. Varkens, beren, eekhoorns en wasberen veroorzaken trichinose en andere ziekten. Aaseters zoals krabben en rivierkreeften kunnen long- en leverwormen overbrengen. Menselijke populaties die deze wezens herhaaldelijk consumeren, hebben vaak een hoog percentage parasitaire infecties. Filtervoedende organismen zoals mosselen en oesters kunnen hoge concentraties giftige zware metalen, pathogene bacteriën en virussen bevatten, waardoor ze gevaarlijk zijn voor menselijke consumptie.

Bij het eten van deze wezens eet men eigenlijk organismen die God geschapen heeft om de 'schoonmaakploeg' van de natuur te zijn. Zou u de inhoud van uw stofzuigerzak of uw vuilcontainer eten? Natuurlijk niet! Toch worden veel 'gastronomische' gerechten met deze wezens gemaakt, in gevaarlijke onwetendheid over de risico's die ermee verbonden zijn. Voor iemand die in God gelooft is het duidelijk dat God die onreine dieren voor andere doeleinden geschapen heeft dan om als voedsel voor mensen te dienen. Als we eten wat God ons gezegd heeft niet te eten, doen we dat tot onze eigen schade. Helaas begrijpen moderne theologen de waarde van deze krachtige volksgezondheidsprincipes niet  ̶  evenmin als velen die zichzelf ‘Christen' noemen. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u ons gratis boekje Bijbelse gezondheidsprincipes aanvragen of het online lezen op wereldvanmorgen.nl.

Maar God is niet tegen vlees  ̶  Hij heeft geopenbaard dat er veel 'rein' vlees is dat geschikt is voor menselijke consumptie, zoals gedefinieerd in Deuteronomium 14:3-20. Runderen, schapen, herten, geiten, antilopen  ̶  elk dier dat herkauwt en gespleten hoeven heeft is 'rein' voor menselijke consumptie. Er zijn ook tal van vogels en vissoorten die geschikt zijn voor het menselijke spijsverteringsstelsel.

En laten we de plaats van groenten naast vlees niet vergeten. In Genesis lezen we dat God de mensheid behalve rein vlees ook fruit, groenten en granen tot voedsel gaf (Genesis 1:29; 2:16; 9:3). Fruit, groenten en volle granen bevatten vezels en andere complexe koolhydraten. Voedingsdeskundigen zijn de afgelopen decennia steeds meer de waarde van deze stoffen gaan inzien. Vezels, waarvan ooit werd gedacht dat ze nutteloos waren, voegen massa toe aan de darminhoud en spelen een vitale rol bij de bescherming van het lichaam tegen darmkanker en andere chronische ziekten. Complexe koolhydraten zijn ook een belangrijk onderdeel van een gezond voedingspatroon, omdat ze hartaandoeningen en beroertes helpen voorkomen door het cholesterolgehalte te verlagen.

Bloed en vet: hoe zit dat?

God inspireerde Mozes om vast te leggen dat bloed en bepaalde vetten  ̶  zelfs van reine dieren  ̶  niet als voedsel door mensen geconsumeerd mochten worden (Genesis 9:4; Leviticus 3:17; 7:23-26), maar in sommige culturen zijn het eten van bloedworst , het eten van spek en het mengen van bloed en melk gangbare praktijken. De moderne wetenschap begrijpt dat het bloed van dieren bacteriën en virussen kan bevatten die ziekten overdragen. Het Bijbelse verbod op het consumeren van bloed helpt de verspreiding van ziekten te voorkomen.

Het verbod op het consumeren van bepaalde soorten zichtbaar vet is even belangrijk, vooral als het betrekking heeft op ons moderne dieet. De Bijbel verbiedt natuurlijk niet noten, zaden, fruit, groenten en (reine) vis, die allemaal bronnen van gezonde vetten kunnen zijn. Maar het is zeker geen toeval dat de meeste moderne medische studies aangeven dat diëten met een hoog gehalte aan bepaalde soorten vet, zoals sommige die verbonden zijn met de lijst in Leviticus, ook in verbinding gebracht worden worden met gewichtstoename, zwaarlijvigheid, hartkwalen, verschillende soorten kanker, en andere problemen. En hoewel er enige onenigheid bestaat over de complexe details betreffende welke vetten goed en welke slecht zijn, is het Bijbelse advies duidelijk, gemakkelijk te volgen en al meer dan 3000 jaar consequent. Het oude verbod dat Mozes optekende, is nog steeds een rotsvast gezondheidsadvies voor vandaag.

Een ander serieus probleem met westerse diëten is de hoge consumptie van geraffineerde koolhydraten. Geraffineerde bloem en suiker zijn ontdaan van essentiële voedingsstoffen. Volken die grote hoeveelheden geraffineerde koolhydraten consumeren, ervaren hogere percentages diabetes en andere verwante problemen. Veel van deze ziekten en chronische aandoeningen zouden vermeden kunnen worden door simpelweg de Bijbelse richtlijnen te volgen. In het boek Spreuken vinden we het principe van gematigdheid: "Hebt u honing gevonden, eet dan tot u genoeg hebt, anders raakt u er oververzadigd door en spuwt u het uit." (25:16) en "Veel honing eten is niet goed…" (25:27). Lang voordat de samenleving besefte dat de overmatige consumptie van snoep schadelijk is voor onze gezondheid, adviseerde de Bijbel gematigdheid en zelfbeheersing  ̶  twee essentiële eigenschappen die ook in andere geschriften aanbevolen worden (vgl. 1 Korinthe 9:25; Galaten 5:23).

Andere stoffen?

Terwijl de Bijbel dronkenschap en het misbruik van alcohol duidelijk veroordeelt (Spreuken 20:1; 1 Korinthe 5:11), veroordeelt hij niet de matige consumptie van alcohol (Deuteronomium 14:26). Jezus veranderde op een bruiloft water in wijn (Johannes 2:1-11). De apostel Paulus zei tegen zijn beschermeling Timotheüs: "Drink niet langer alleen water, maar gebruik een kleine hoeveelheid wijn, voor uw maag en uw veelvuldige kwalen." (1 Timotheüs 5:23). Nogmaals, de sleutel is gematigdheid. Matige hoeveelheden alcohol zorgen voor ontspanning, verhogen het HDL-gehalte ('goed' cholesterol), verminderen het risico op hart- en vaatziekten en doen het maagzuur toenemen, wat de spijsvertering bij ouderen bevordert.

Hoewel tabak en recreatieve drugs niet expliciet in de Schrift genoemd worden, worden de principes die leidend zijn voor het gebruik van dergelijke verslavende middelen duidelijk vermeld. Paulus schrijft dat we ons niet moeten laten beheersen door onze fysieke impulsen (1 Korinthe 6:12), en drugsmisbruik brengt de slachtoffers duidelijk onder de macht van een uiterst schadelijke verslaving. De gezondheidsprincipes van de Bijbel zijn niet bedoeld om menselijk plezier uit te bannen, maar het 'plezier' van schadelijke drugs is kortzichtig en veroorzaakt uiteindelijk schade. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u een gratis exemplaar van Marihuana: Wat niet verteld wordt aanvragen of het online lezen op wereldvanmorgen.nl. Ook het artikel “Dying to Get High” van dhr. Wallace Smith in het Tomorrow’s World magazine van augustus 2022 wordt door ons aanbevolen.

Fitness, geen rages

Met dit alles in gedachten mogen we het plezier van lichaamsbeweging niet veronachtzamen. Door de eeuwen heen hebben velen een stereotype ontwikkeld dat een ideaal Christelijk leven stil en zittend is, gewijd aan gebed, studie en meditatie, en niet veel anders. Deze hebben inderdaad hun plaats, maar het valt ons op dat Jezus Christus naar deze aarde kwam als timmerman in een tijdperk zonder elektrisch gereedschap. Petrus, Andreas, Jakobus en Johannes, die gekozen waren om tot de apostelen van Christus te behoren, waren vissers die geen dieselaangedreven lieren hadden om hun netten binnen te halen. Toen Jezus Zijn eerste discipelen riep om Hem te volgen (Mattheüs 4:19; Johannes 11:54), betekende dit honderden kilometers per jaar lopen. Hun fysiek actieve levensstijl hield hen gezond en zorgde voor uithoudingsvermogen voor het voltooien van hun missie.

Tegenwoordig, met velen die zittend werk hebben, en soms vele uren per werkdag thuis achter een computer zitten, kunnen we het niveau van getraindheid van de apostelen wellicht niet evenaren. Maar de apostel Paulus adviseert ons niettemin, hoewel we ons in de eerste plaats op geestelijke zaken moeten concentreren: "… oefening van het lichaam is van weinig [beter vertaald: ‘voor een korte tijd’] van nut" (1 Timotheüs 4:8). Dit is precies wat modern onderzoek aangetoond heeft. Hoewel deze voordelen slechts tijdelijk zijn, worden ze blijvend zolang onze lichamelijke activiteit blijvend is, met als gevolg een verlaagd cholesterolgehalte, bloeddruk en stress. Actief zijn kan ook diabetes, hartaandoeningen en tal van andere problemen voorkomen.

Gezonde conclusies

Als we volgens de richtlijnen van de Bijbel eten en ons dieet aanvullen met lichaamsbeweging en -oefening die volgens de Bijbel nuttig zijn, kunnen we een niveau van lichamelijke gezondheid in ons leven bevorderen dat ons ten goede zal komen, ongeacht welke andere uitdagingen we tegenkomen  ̶  of het nu problemen van lichamelijke gezondheid zijn, emotionele gezondheid of zelfs spirituele gezondheid. God openbaart in Zijn woord een leefpatroon dat talloze anderen geholpen heeft — en ook u kan helpen.

Als we dat patroon begrijpen en in praktijk brengen, kunnen we een verbeterde lichamelijke gezondheid ervaren, die tot wonderlijke zegeningen leidt voor zowel personen als voor een samenleving die dat patroon volgen. "Geliefde, ik wens dat het u in alles goed gaat en dat u gezond bent, zoals het uw ziel goed gaat." (3 Johannes 2).